(1) Jamhuri ya Tanganyika ni nchi mshirika katika Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, na kabla ya Hati ya Muungano wa 1964 ilikuwa nchi huru.
(2) Jamhuri ya Tanganyika ni nchi ya kidemokrasia ambayo inazingatia mfumo wa kisiasa wa vyama vingi, usawa wa binadamu, falsafa ya kujitegemea, utawala wa sheria na kuheshimu haki za binadamu na haina dini.

Eneo la Jamhuri ya Tanganyika ni eneo lote la Tanganyika kulingana na Katiba ya 1961 pamoja na maji yake ya eneo na eneo lolote la ziada na maji ya eneo kama inavyofafanuliwa na Sheria ya Bunge

(1) Eneo la Tanganyika limegawanywa katika majimbo/kanda na wilaya kama ilivyoainishwa katika Jedwali la Kwanza.
(2) Serikali katika ngazi za kitaifa na za mkoa ni tofauti na zinategemeana na zitaendesha uhusiano wao wa pande zote kwa misingi ya mashauriano na ushirikiano.

(1) Lugha ya taifa ni Kiswahili
(2) Lugha rasmi ni Kiswahili na Kiingereza na zote zitakuwa njia ya mawasiliano rasmi ya taifa na serikali.
(3) Serikali itawajibika:

(a) kukuza na kulinda utofauti wa lugha za watu wa Tanganyika; na
(b) kukuza maendeleo na matumizi ya lugha za asili, lugha ya ishara, braille na miundo mingine ya mawasiliano na teknolojia zinazopatikana kwa watu wenye ulemavu.

Hakutakuwa na dini ya Serikali.

(1) Alama za kitaifa za Jamhuri ni:

(a) bendera ya taifa;
(b) wimbo wa taifa;
(c) nembo ya taifa; Na
(d) mhuri wa taifa.

(2) Alama za kitaifa ni kama ilivyoainishwa katika Jedwali la Pili.
(3) Siku za kitaifa ni:

(a) Siku ya Mashujaa, itakayoadhimishwa tarehe XXXX ;
(b) Siku ya Muungano, itakayoadhimishwa tarehe 26 Aprili; na
(c) Siku ya Uhuru, itakayoadhimishwa tarehe 9 Desemba.

(4) Siku ya kitaifa itakuwa ni sikukuu na haitakuwa siku ya kazi.
(5) Bunge linaweza kutunga sheria inayoagiza sikukuu zingine za taifa, na kutoa maadhimisho ya sikukuu za umma.

(1) Maadili ya kitaifa na kanuni za utawala katika Ibara hii zinafunga vyombo vyote vya Serikali, maafisa wa Serikali, maafisa wa umma na watu wote wakati wowote yeyote kati yao:

(a) anatumia au kutafsiri Katiba hii;
(b) kutunga, kutumia au kutafsiri sheria yoyote; au
(c) hufanya au kutekeleza maamuzi ya sera ya umma.

(2) Maadili na kanuni za kitaifa za utawala ni pamoja na:

(a) utawala wa sheria, demokrasia na ushiriki wa watu;
(b) utu wa binadamu, usawa, haki ya kijamii, ujumuishaji, usawa, haki za binadamu, kutobagua na ulinzi wa waliotengwa;
(c) uzalendo, umoja wa kitaifa, kujitegemea na ugatuzi wa madaraka;
(c) utawala bora, uadilifu, uwazi na uwajibikaji;
(d) maendeleo endelevu kwa raia wote.

(1) Katiba hii inakubali kwamba utamaduni ndio msingi wa taifa na inawakilisha mila ya wote na utamaduni wa watu wa Tanganyika.
(2) Serikali itawajibika:

(a) kukuza aina zote za usemi wa kitaifa na kitamaduni kupitia fasihi, sanaa, sherehe za jadi, sayansi, mawasiliano, habari, vyombo vya habari, machapisho, maktaba na urithi mwingine wa kitamaduni;
(b) kutambua jukumu la sayansi na teknolojia za asili katika maendeleo ya taifa; na
(c) kukuza na kulinda haki miliki za watu wa Tanganyika.

(3) Bunge litatunga sheria kwa:

(a) kuhakikisha kwamba jamii zinapokea fidia au mrabaha kwa matumizi ya tamaduni zao na urithi wa kitamaduni; na
(b) kutambua na kulinda umiliki wa mbegu za asili na aina za mimea, sifa zao za maumbile na tofauti na matumizi yao na jamii za Tanganyika.

(1) Mamlaka yote ya Jamhuri ni ya wananchi wa Tanganyika na yatatekelezwa tu kwa mujibu wa Katiba hii.
(2) Wananchi wanaweza kutumia mamlaka yao ya uhuru moja kwa moja au kupitia wawakilishi wao waliochaguliwa kidemokrasia.
(3) Mamlaka ya Jamhuri chini ya Katiba hii yamekabidhiwa kwa vyombo vifuatavyo vya Serikali, ambavyo vitatekeleza majukumu yao kwa mujibu wa Katiba hii

(a) Bunge na mabunge ya kutunga sheria katika serikali za mkoa;
(b) mtendaji wa kitaifa na miundo ya utendaji katika serikali za mikoa; na
(c) Mahakama na mahakama mengine yanayojitegemea.

(4) Nguvu na mamlaka ya wananchi inatekelezwa katika:

(a) ngazi ya kitaifa; na
(b) ngazi ya mkoa;
(c) ngazi ya mitaa na vijiji.

(1) Katiba hii ni sheria kuu ya Jamhuri na inawafunga wananchi wote na vyombo vyote vya Serikali katika ngazi zote za serikali.
(2) Hakuna mtu anayeweza kudai au kutumia mamlaka ya Serikali isipokuwa kama ilivyoidhinishwa chini ya Katiba hii.
(3) Kitendo chochote kinachopingana na masharti ya kifungu kidogo cha (2) ni batili na ni kitendo cha uhaini kama kitakavyofafanuliwa katika sheria za nchi.

Uhalali wa kisheria au uthibitisho wa Katiba hii hauwezi kupingwa na au mbele ya mahakama yoyote au chombo kingine cha Serikali.
(1) Mtu anayedai kwamba:

(a) sheria au kitu chochote kilichomo au kilichofanywa ndani ya sheria hiyo au sheria nyingine yoyote; au
(b) kitendo chochote au kutotenda jambo na mtu yeyote; haiendani na, au inakiuka kifungu cha Katiba hii, anaweza kufungua kesi Mahakama ya Katiba ilikupata hukumu ya kisheria kuhusu athari hiyo.

(2).Mahakama ya Katiba itatoa maagizo kama hayo na kutoa maelekezo kama inavyoweza kuona yanafaa kwa kutoa athari, au kuwezesha athari kutolewa, kwa tamko lililofanywa.
(3) Mtu yeyote au kikundi cha watu ambao amri au maelekezo yameshughulikiwa chini ya kifungu cha (2) cha kifungu hiki na Mahakama Kuu, atatii na kutekeleza masharti ya amri au maelekezo.
(4) Kushindwa kutii au kutekeleza masharti ya amri au maelekezo yaliyotolewa au kutolewa chini ya kifungu cha (2) cha kifungu hiki ni uhalifu mkubwa chini ya Katiba hii na itakuwa, kwa upande wa Rais au Makamu wa Rais, ni sababu ya kuondolewa ofisini chini ya Katiba hii.
(5) Mtu aliyepatikana na hatia ya uhalifu mkuu chini ya kifungu cha (4) cha kifungu hiki atatakiwa:

(a) kuwajibika kwa kifungo kisichozidi miaka kumi bila chaguo la faini; na
(b) kukosa sifa ya kuchaguliwa, au kuteuliwa, kwa ofisi yoyote ya umma kwa miaka kumi kuanzia tarehe ya kumalizika kwa muda wa kifungo.

(1) Bunge halina mamlaka ya kutunga sheria inayoanzisha serikali ya chama kimoja.
(2) Shughuli yoyote ya mtu au kikundi cha watu ambayo inakandamiza au inataka kukandamiza shughuli halali za kisiasa za mtu mwingine yeyote au tabaka lolote la watu, au wananchi kwa ujumla ni kinyume cha sheria.

(1) Mtu yeyote ambaye:

(a) na yeye mwenyewe au kwa kushirikiana na wengine kwa njia yoyote ya vurugu au nyingine isiyo halali, kusimamisha au kupindua au kubatilisha Katiba hii au sehemu yake yoyote, au kujaribu kufanya kitendo chochote kama hicho; au
(b) kushiriki kumsaidia na kumwezesha kwa njia yoyote mtu yeyote aliyetajwa katika aya (a) ya kifungu hiki; anafanya kosa la uhaini.

(2) Raia wote wa Tanganyika watakuwa na haki na wajibu wakati wote:

(a) kutetea Katiba hii, na haswa, kupinga mtu yeyote au kikundi cha watu wanaotaka kufanya vitendo vyovyote vilivyotajwa katika kifungu cha (1) cha kifungu hiki; na
(b) kufanya kila wawezalo kurejesha Katiba hii baada ya kusimamishwa, kupinduliwa, au kufutwa kama ilivyotajwa katika kifungu cha (1) cha kifungu hiki.
(c) kushtaki mahakamani mtu yeyote au kiongozi anayevunja Katiba.

(3) Mtu yeyote au kikundi cha watu wanaokandamiza au kupinga kusimamishwa, kupindua au kufutwa kwa Katiba hii kama ilivyotajwa katika kifungu cha (1) cha kifungu hiki, hafanyi kosa lolote.
(4) Pale ambapo mtu anayetajwa katika kifungu cha (2) cha kifungu hiki amehukumiwa kwa kitendo chochote kilichofanywa chini ya kifungu hicho, adhabu hiyo itachukuliwa kuwa batili tangu wakati ilipowekwa na atasamehewa kutoka kwa adhabu zote zinazotokana na hukumu hiyo.
(5) Mahakama itakuwa na mamlaka, kupitia maombi na au kwa niaba ya mtu ambaye amepata adhabu au hasara yoyote kutokana na yale yaliyoelezwa katika kifungu cha (4), ya kuamuru utoaji wa fidia ya kutosha, ambayo italipwa kutpitia kwenye Mfuko maalum ya serikali, kufidia mateso yoyote au hasara iliyopatikana kutokana na adhabu batili.

Kila raia ana haki ya:

(a) kuwa , marupurupu na faida za uraia, kulingana na mipaka iliyotolewa au kuruhusiwa na Katiba hii; na
(b) hati ya Utanganyika ya usajili au kitambulisho iliyotolewa na Serikali kwa raia.

(1) Kila mtu ambaye alikuwa raia kabla ya tarehe ya kuanza kutumika kwa Katiba hii anabaki na hadhi sawa ya uraia na tarehe hiyo.
(2) Uraia unaweza kupatikana kwa kuzaliwa au usajili.
(3) Uraia haupotei kupitia ndoa au kuvunjika kwa ndoa.

(1) Mtu ni raia kwa kuzaliwa ikiwa siku ya kuzaliwa kwa mtu huyo, iwe mtu huyo amezaliwa Tanganyika au la, na mzazi angalau mmoja ni raia.
(2) Kifungu cha (1) kinatumika kwa usawa kwa mtu aliyezaliwa kabla ya tarehe ya kuanza kutumika kwa katiba hii, iwe mtu huyo alizaliwa Tanganyika au la, na mzazi mmoja ni au alikuwa raia.
(3) Kila mtu ambaye, wakati wa kuanza kutumika kwa Katiba hii, ni raia wa Tanganyika kwa mujibu wa sheria ataendelea kuwa raia wa Tanganyika.
(4) Chini ya masharti ya Katiba hii, mtu aliyezaliwa ndani au nje ya Tanganyika baada ya kuanza kutumika kwa Katiba hii, atakuwa raia wa Tanganyika katika tarehe ya kuzaliwa kwake ikiwa mmoja wa wazazi wake au babu na babu ni au alikuwa raia wa Tanganyika.

(1)Raia kwa kuzaliwa hapotezi uraia kwa kupata uraia wa nchi nyingine.
(2) Mtu ambaye ni raia wa Tanganyikan kwa kuzaliwa na ambaye, katika tarehe ya kuanza kutumika kwa katiba hii, aliacha kuwa raia wa Tanganyikan kwa sababu mtu huyo alipata uraia wa nchi nyingine, ana haki ya uraia wa Tanganyikan na amesamehewa kupoteza uraia.
(3) Mtoto wa umri usiozidi miaka saba anayepatikana Tanganyika ambaye wazazi wake hawajui atachukuliwa kuwa raia wa Tangayika kwa kuzaliwa.
(4) Mtoto wa umri usiozidi miaka kumi na sita ambaye wazazi wake wote sio raia wa Tanganyika ambaye ameasiliwa rasmi na raia wa Tanganyika, kwa mujibu wa uasili huo, atakuwa raia wa Tanganyika.

(1) Mwanamke aliyeolewa na mwanamume ambaye ni raia wa Tanganyika au mwanamume aliyeolewa na mwanamke ambaye ni raia wa Tanganyika anaweza, baada ya kufanya maombi kwa njia iliyowekwa na Bunge, kusajiliwa kama raia wa Tanganyika.
(2) Kifungu cha (1) cha kifungu hiki kinatumika pia kwa mtu ambaye alikuwa ameolewa na mtu ambaye, bila kifo chake, angeendelea kuwa raia wa Tanganyika.
(3) Pale ambapo ndoa ya mwanamke imebatilishwa baada ya kusajiliwa kama raia wa Tanganyika chini ya kifungu cha (1) cha kifungu hiki, ataendelea kuwa raia wa Tanganyika, isipokuwa kama atakataa uraia huo, ataendelea kuwa raia wa Tanganyika.
(4) Mtoto yeyote wa ndoa ya mwanamke aliyesajiliwa kama raia wa Tanganyika chini ya kifungu cha (1) cha kifungu hiki ambacho kifungu cha (3) cha kifungu hiki kinatumika, ataendelea kuwa raia wa Tanganyika isipokuwa akikataa uraia huo.